De deeltijd opleiding Integrale Veiligheidskunde van de Hogeschool van Utrecht had de behoefte om de standaard Elektronische Leeromgeving aan te passen, zodanig dat deze beter aansloot bij het onderwijs.

Na een analyse van de huidige omgeving en een brainstormsessie met de docenten is er een Functioneel Ontwerp geschreven. Dit ontwerp is  vervolgens uitgevoerd en is er een prototype ontwikkeld. Dit prototype is met de betrokken docenten geevalueerd en op basis van de uitkomsten is er een definitieve versie van de ELO gerealiseerd.

Het Vier in balans model is op basis van wetenschappelijk onderzoek tot stand gekomen en biedt onderwijsorganisaties concrete handvatten om succesvol ict in het onderwijs in te zetten. Het beschrijft met welke aspecten rekening gehouden moet worden en geeft inzicht in de opbrengsten die door het gebruik van ict behaald kunnen worden.

De kern van het model is de gedachte dat er voor een effectief en efficiënt gebruik van ict in het onderwijs vier bouwstenen van belang zijn:

1. Visie,
2. Deskundigheid,
3. Digitaal leermateriaal en
4. Ict-infrastructuur.

Deze bouwstenen moeten in onderlinge samenhang gemanaged worden. Dit vereist Leiderschap. Daarnaast is Samenwerking & ondersteuning nodig bij het realiseren van de juiste condities omdat op deze manier gewerkt wordt aan gezamenlijke deskundigheid en visie.

Figuur 1: Vier in Balans plus model (Bron: Vier in Balans Monitor 2008)

Bij mijn onderwijskundige analyses maak ik graag gebruik van de door Kennisnet ontwikkelde Vier in Balans-tool. Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en geeft veel inzicht in de ict-inzet in een onderwijsorganisatie.

Soms lijkt een oplossing voor handen te zijn maar zijn er nog vragen over de haalbaarheid van het idee. Wordt het niet te duur? Past dit wel in onze organisatie? En: krijgen we dit wel op tijd voor elkaar? Op zo’n moment is het goed om een haalbaarheidsstudie uit te voeren.

Een veel gebruikt model van haalbaarheidsstudie is “TELOS”, dat staat voor de vijf gebieden van haalbaarheid:

• Technische (Technical):  bestaat de technologie om het voorgestelde systeem te ontwikkelen? Is het een praktische oplossing?
• Economische (Economical): Is het systeem kosteneffectief? Wegen de voordelen op tegen de kosten?
• Juridische (Legal): Is er een conflict tussen de voorgestelde systeem en wettelijke eisen?
• Operationele (Operational): passen de huidige manieren van werken en procedures bij het nieuwe systeem?
• Planning (Schedule): kan het systeem worden ontwikkeld in de tijd?

Een haalbaarheidsstudie kijkt daarmee naar de ‘levensvatbaarheid’ van een idee met een nadruk op het identificeren van potentiële problemen en probeert de belangrijkste vraag te beantwoorden: kan het idee werken en moet u er mee doorgaan?

Bij mijn onderwijskundige analyses maak ik graag gebruik van de voortreffelijke tools van Kennisnet. Deze tools geven veel inzicht in de ict-inzet in een onderwijsorganisatie. Een door mij veelgebruikte hulpmiddel is de Vier in Balans-tool.

Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en is aangevuld met elementen uit Didactiek in Balans. Het Vier in Balans-model geeft aan dat ict in het onderwijs alleen didactische meerwaarde heeft bij een evenwichtige inzet van de bouwstenen Visie, Deskundigheid, Ict-infrastructuur en Digitaal Leermateriaal.

De uitslag van de Vier in Balans-tool geeft een goede indicatie op welke onderdelen van de balans (Visie, Deskundigheid, Ict-infrastructuur en Digitaal Leermateriaal) een organisatie goed danwel slecht scoort. Mede op basis van deze uitslag kan het management haar ICT beleid opstellen. Door vervolgens gericht te werken aan die onderdelen die achter blijven kan de inzet van ICT in een onderwijsorganisatie verbeterd worden.

Meer weten over de Vier in Balans-tool? Ga naar: http://www.kennisnet.nl/themas/verrijk-je-ict-kennis/vier-in-balans-tool/